cznie styl, jednakże w pozie cesarza bez trudu można rozpoznać
rysy właściwe bizantyńskiej proskynezie: cesarz, klęcząc, pochyla ciało w niskim pokłonie, zaś dłonie skrywa
pod purpurowym płaszczem, haftowanym złotą nitką. W zgodnej ocenie badaczy malarz tej miniatury bez wątpienia
posłużył się nieznanym dziś wzorem bizantyńskim, o który z pewnością nie było w tym czasie trudno na
cesarskim dworze.
Nurt bizantynizujący, wprowadzony do sztuki ottońskiej m.in. za sprawą
cesarzowej Teofano, utrzymał się także w ciągu XI wieku za panowania dynastii salickiej. Cesarscy
fundatorzy dla uwiecznienia swej pobożności nierzadko sięgali po bizantyńską formułę głębokiego
pokłonu przed Chrystusem, jak np. Henryk II (1014-1024) i jego żona Kunegunda na tzw. złotym
antependium z Bazylei, datowanym około 1020 roku (Paryż, Musee de Cluny). Kontrastowe zestawienie
monumentalnej, frontalnej sylwetki Chrystusa stojącego na suppedionie i niewielkich figur cesarskiej
pary w głębokim pokłonie przypadającej do Jego stóp stanowi dobitną ilustrację słów z I Listu do
Tymoteusza (6, 15) i Apokalipsy św. Jana (19, 16) zapisanych powyżej, na archiwolcie arkady: REX
REGUM ET D[OMI]N[U]S DOMINANTIU[M], powtarzając wypracowaną w Bizancjum formułę poddania ziemskiego
cesarza panowaniu „Króla królów”.
W formułę tę, jak już wspomniano, wpisany jest także wątek pobożności,
tu wyrażony połą- czeniem pokornej pozy cesarza oraz personi- fikacji czterech cnót - przymiotów doskonałego
władcy chrześcijańskiego: Prudentia, Iustitia, Temperantia i Fortitudo, wyobrażonych w clipeusach
rozmieszczonych w górnej strefie. W podobnie kornych pozach przed Chrystusem w majestacie uwiecznieni
zostali cesarz Henryk III (1039-1056) i jego żona Agnieszka w miniaturze Ewangeliarza ze Spiry (Codex Aureus), wykonanym
