<< Wstecz
Dalej >>

     Natomiast problem porównań na gruncie sztuki ruskiej jest o wiele bardziej złożony. Najbliższych można by się spodziewać pośród kijowskich dzieł związanych z osobą Gertrudy i Jaropełka: przede wszystkim we freskach i mozaikach grobowej cerkwi Jaropełka, a także soboru Archanioła Michała ufundowanego przez drugiego syna Gertrudy, Światopełka. Jak wiadomo, cerkiew grobowa Jaropełka znana jest jedynie z odkryć archeologicznych, natomiast wśród nielicznych ocalałych fragmentów malowideł soboru Archangielskiego św. Piotr występuje jedynie w Komunii apostołów, tradycyjnie przedstawiony tu bez atrybutów, podobnie jak w tej samej tradycyjnie przedstawiony tu bez atrybutów, podobnie jak w tej samej scenie w soborze Sofijskim. Nie przetrwało także starsze od wymienionych dzieł mozaikowe wyobrażenie św. Piotra w kopule soboru Sofijskiego. Z kolei we fresku w północnej kaplicy tego soboru św. Piotr przedstawiony jest ze zwojem, lecz zapewne bez kluczy (?). Podobne ujęcie Św. Piotra ze zwojem i kluczami prezentują natomiast dwa dzieła związane niegdyś z soborem św. Sofii w Nowogrodzie, obecnie w zbiorach nowogrodzkiego muzeum: ikona śś. Piotra i Pawła, datowana na połowę XI - początek XII wieku oraz tzw. „Wielki Sion” z XI-XII wieku. Na ikonie apostołowie ukazani są w całej postaci w jednakowych szatach: szafirowym chitonie ze złotym clavusem i złocisto-białym himationie. Św. Paweł prawą dłoń trzyma przed piersią, w lewej zaś -              

kodeks w czerwonej oprawie. Stojący po prawej stronie Piotr prawą dłonią wskazuje Chrystusa ukazanego powyżej w segmencie nieba, w lewej zaś trzyma zwój, pęk kluczy i wysoki krzyż (?). W.N. Łazariew na podstawie wnikliwej analizy stylu rozpoznał w tym dziele rysy typowe dla malarstwa bizantyńskiego, jednak ze względu na duże rozmiary ikony - w jego ocenie nietypowe dla sztuki greckiej - przypisał ją miejscowemu, nowogrodzkiemu mistrzowi. Ponieważ w nowszych badaniach nad wczesną sztuką Nowogrodu zrewidowano pogląd o artystycznej odrębności tzw. szkoły nowogrodzkiej, wykazując jej zależność od środowiska kijowskiego, m.in. na przykładzie miniatur Ewangeliarza Mścisława i zachowanych fragmentów malowideł w nowogrodzkim soborze św. Sofii, dotyczy to również ikony śś. Piotra i Pawła, którą należy uznać za dzieło albo mistrza greckiego działającego w Kijowie, albo też jego miejscowego ucznia. Podobnie ze zwojem, pękiem kluczy na łańcuszku i z krzyżem w typie crux invicta przedstawiony został św. Piotr na nowogrodzkim Sionie, zestawiony tu tradycyjnie w parze ze w. Pawłem.