i konserwator w Museo Archeologico di Cividale (1757-1844), choć był świadom, iż rękopis składa się w rzeczywistości z dwóch części powstałych w różnym czasie. Podejmując tę myśl w roku 1901, niemieccy uczeni Heinrich V. Sauerland i Arthur Haseloff oddzielili ottoński Psałterz Egberta od późniejszych dodatków Gertrudy i XII-wiecznych zapisów dokonanych w Zwiefalten. I choć rękopis w Cividale nazwali imieniem księżnej, jednak w tytule książki pierwszeństwo przyznali pierwszemu określeniu: Der Psalter Erzbischof-Egberts von Trier Codex Gertrudianus in Cividale. Ks. Walerian Meysztowicz nazwał tę XI-wieczną część Manuscriptum Gertrudae, wyrażając w ten sposób przekonanie, że modlitwy są autografem księżnej. Obecnie tępóźniejszą część rękopisu określa się najczęściej terminem Kodeks Gertrudy, niekiedy również Modlitewnik Gertrudy lub po łacinie: Libellus precum Gertrudis czy Liber precum Gertrudae ducissae, a jego fragment w obrębie poszytu dołączonego do Psałterza - Folia Gertrudiana.
     W niniejszej książce w odniesieniu do całości rękopisu używana jest nazwa Kodeks Gertrudy, ponieważ to z woli księżnej Gertrudy obie części zostały zespolone w taki sposób, by księga stanowiła niedającą się rozdzielić całość. Jej integralną część stanowią XI-wieczne modlitwy i miniatury nazywane tu odpowiednio Modlitwami i Miniaturami Gertrudy.

Modlitwy Gertrudy      Modlitwy, wyodrębnione już przez XVII- i XVIII-wiecznych badaczy, częściowo cytowane i reprodukowane przez H.V. Sauerlanda i A. Haseloffa (1901), opublikowane zostały w całości wraz z kalendarzem dopiero w roku 1955 przez ks. Waleriana Meysztowicza, jednak, jak wykazali liczni recenzenci tej edycji, nie bez błędów i opuszczeń. Nowa edycja tekstu w opracowaniu Małgorzaty H. Malewicz i Brygidy Ktirbis ukazała się w roku 2002.

Poprzedziło jątłumaczenie modlitw na język polski wraz z syntetycznym komentarzem o stanie badań, datowaniu, a także pochodzeniu i treści modlitw, opublikowane przez B. Ktirbis w 1998 roku. Od roku 2000 Kodeks Gertrudy dostępny jest szerszemu ogółowi w edycji faksymilowej, opatrzonej komentarzami zamieszczonymi w osobnym tomie, wydanymi pod redakcj ą Claudio Barberiego, niestety bez udziału polskich badaczy. Jedynie Laura Pani, analizując tekst modlitw, powołuje się m.in. na edycję ks. W. Meysztowicza.
     Układ i treść Modlitw Gertrudy zostały szczegółowo omówione przez B. Ktirbis i M.H. Malewicz, tu więc przypomniane zostanąw ogólnym tylko zarysie. Pierwsząmodlitwę kieruje Gertruda do Boga, po niej zaś następująmodlitwy o wstawiennictwo (kolejno do: Św. Piotra, Archanioła Michała, wszystkich Aniołów, Apostołów, Ewangelistów i Świętych Pańskich) i w intencji (króla). W dalszych B. Ktirbis wyróżnia kilka wątków nabożnych, m.in. „królewski”, eucharystyczny, apologie mszalne, nawiązania do liturgii mszy i godzin, w intencji zmarłych i za grzeszników, pokutne oraz hymny uwielbienia Matki Boskiej. Autorka, wskazując łacińskie pierwowzory lub odpowiedniki Modlitw Gertrudy, za najbliższe całemu ich zbiorowi uznaje karoliń-skie Libri precum z początku IX wieku. Stwierdzając, że poszczególne wątki nabożne mieszczą się w tradycji zachodniej pobożności, w hymnie ku czci Matki Boskiej (Modliwa 86.) dostrzega zbieżności z bizantyńskim akatystem maryjnym, w łacińskich przekładach znanym na Zachodzie od około 800 roku. W konkluzji stwierdza, iż całość, choć nasycona jest licznymi wątkami osobistymi, ma raczej konwencjonalny, aniżeli oryginalny charakter, a wyraźnie dominujące tu wątki pokutne nie mają doraźnych celów politycznych, lecz służą pogłębieniu religijności penitentki
     W ujęciu Teresy Michałowskiej Modlitwy Gertrudy są przede wszystkim źródłem wiedzy o samej Gertrudzie, która dała w nich wyraz własnym przeżyciom religijnym, ale także ogromnej miłości