<< Wstecz
Dalej >>

lub Niedzieli Wielkanocnej, używanego następnie w oficjalnej tytulaturze. To oczywiste, że ten obraz, ukształtowany na zwykłej drodze ikonograficznych zapożyczeń i kontaminacji, odczytywany był również w kategoriach realnej koronacji odbywającej się w kościele Mądrości Bożej. Jednak i ta koronacja stanowiła wizualizację ideowej koncepcji zawartej w cesarskim epitecie theosteptos.

Dwie formuły cesarskiej koronacji: indywidualna jedynowładcy i zbiorowa rodu (dynastyczna)      W sztuce antycznej przedstawienia koronacji, czyli nakładania wieńca, z reguły mają charakter narracyjny i ujmowane są w kompozycję asymetryczną, a postacie zazwyczaj ustawione są profilowo lub w wyraźnym zwrocie en trois quarts. Poczynając od okresu Sewerów w II - III wieku, ta swobodna formuła stopniowo ustępowała miejsca ujęciom frontalnym i hieratycznym, a dawny sposób budowania głębi został zaniechany na rzecz kompozycji płaszczyznowej i symetrycznej. Średniowieczne przedstawienia koronacji władcy bez wyjątku mają charakter reprezentacyjny, hieratyczny. Wszystkie osoby umieszczane na pierwszym planie (scaena frons), ukazywane są albo frontalnie, jak w cod. Paris. gr. 510 czy na tzw. berle Leona VI, albo zwracają się w stronę Chrystusa, pochylając lekko głowę, jak na wspomnia- nej już kasetce Bazylego I czy na plakietce Konstantyna VII Porfirogenety. Pośredni wariant pomiędzy tymi dwoma typami prezentuje plakietka Romanosa i Eudoksji, na której para cesarska wprawdzie ukazana jest frontalnie, ale ręce zgięte w łokciach  

kieruje w stronę Chrystusa stojącego pośrodku na kilkustopniowym scabellum. Od około połowy wieku XI przeważało już ujęcie frontalne, jak w przedstawieniach koronacji Konstantyna IX Monomacha, Zoe i Teodory w rękopisie Komentarzy do Ewangelii Mateusza Jana Chryzostoma, datowanym po roku 1042 (cod. Sinait. gr. 364 [373], fol. 3), Konstantyna Doukasa i Eudoksji na relikwiarzu św. Dymitra z lat około 1059-1067 (Moskwa, Muzeum Kremla, MZ. 1148), Michała VII Dukasa (1071-1078) i jego żony Marii w rękopisie Homilii Jana Chryzostoma (Paryż, BNF, cod. Coislin 79, fol. 1v) i na plakietce tryptyku z Chachuli z 1072 roku (Tbilisi, Muzeum Sztuki Gruzińskiej, nr inw. 9719), Aleksego I z Ireną i Janem w Psałterzu Barberini z ostatniej ćwierci XI-pierwszej ćwierci XII wieku (Rzym, cod. Vat. Barb. gr. 372, fol. 5) oraz Aleksego I i Jana II Komnenów w miniaturze ewangeliarza z około 1118 roku (Rzym, Bibl. Watykańska, cod. Urb. gr. 2, fol. 10v).