<< Wstecz
Dalej >>

     Pod szeroką arkadą, na złotym tle, widoczne są zwarte wieloosobowe grupy duchownych, w pierwszym rzędzie niewątpliwie biskupów w omoforionach i z księgami oraz mnichów. Zarówno pewne rysy ikonograficzne, takie jak typy fizjonomii czy nakrycie głowy, jak i zawartość rękopisu, pozwalają rozpoznać wśród nich Bazylego Wielkiego, Jana Chryzostoma i Cyryla Aleksandryjskiego, a domyślać się także Grzegorza z Nyssy i Grzegorza z Nazjanzu.
     Zastosowany tu schemat kompo- zycyjno-ikonograficzny bliski jest frontyspisowej miniaturze w lekcjona- rzu datowanym na rok 1061 lub 1062 (Jerozolima, cod. Megale Panagia 1, fol. 2v).
     We wnętrzu schematycznie przed- stawionego kościoła stoją czterej ewangeliści z księgami w dłoniach. Także i tu architektura potraktowana została bardziej dekoracyjnie, tym niemniej czytelne są jej formy: kolumnada pierwszej kondygnacji oraz wsparte na niej trzy kopuły (?) uformowane na kształt baldachimów. Porównać jąmożna do wczesno-chrześcijańskiej mozaiki w kopule kościoła Hagios Georgios w Salonikach ze względu na ażurową strukturę, złoty kolor oraz bogatą ornamentykę. O rozpoznaniu tu budowli kościelnej przekonuje - zdaniem G. Galavarisa - passus prologu według Św. Ireneusza:      

„Kościół rozpościera się na całej ziemi. Kolumną i podporą Kościoła jest Ewangelia [...]. Oczywiście, Kościół ma cztery kolumny...”.
     Z przytoczonych tu zestawień wynika, że repertuar form architektoniczno-ornamentalnych na fol. 9v Kodeksu Gertrudy i w Kodeksie Światosława jest niemal identyczny. Wskazywaliśmy także wspólne obu dziełom rysy stylowe. Zarazem jednak w miniaturze Kodeksu Gertrudy formy kreślone są z większą swobodą i dynamiką, barwy są żywsze i bardziej świetliste, a całość bardziej wyważona i nie tak przesadnie dekoracyjna, jak w Kodeksie Światosława, gdzie każdą z miniatur otaczają liczne, niezwykle malowniczo przedstawione, różnoro- dne ptaki. Natomiast w Kodeksie Gertrudy u podstawy budowli artysta przedstawił jedynie dwa lwy w ujęciu antytetycznym, lecz niesymetrycznym: różnice dotyczą układu tylnych łap i ogona. Ich złote, ujęte czarnym konturem sylwetki, kształtowane sąpodobnie jak w miniaturze Ewangeliarza Ostromira (fol. 1v), choć pozbawione właściwego jej światło- cieniowego modelunku. Wskazane różnice dowodzą, że malarz miniatury w Kodeksie Gertrudy nie wzorował się na Kodeksie Światosława, lecz raczej na rękopisie bizantyńskim. Podkreślić jednak należy, że jego dzieło wyprzedza chronologicznie przyta-