leciach aż po wiek XIX.
     Natomiast legenda o bizantyńskim pochodzeniu moskiewskich regaliów, w tym także Czapki Monomacha, jakoby ofiarowanej księciu kijowskiemu Włodzimierzowi II Monomachowi (1113-1125) przez cesarza Konstantyna IX, po raz pierwszy odnotowana została w roku 1498 w opisach wielkoksiążęcej koronacji Dymitra, syna Iwana III. Jej rozbudowana wersja zamieszczona w zbiorze „O potomkach Augusta i darach Monomacha” pochodzi z czasów Iwana III i Iwana IV Groźnego, gdy kształtowała się doktryna państwa moskiewskiego jako dziedzica imperium rzymskiego. Źródła ikonograficzne przekonują, że forma Czapki Monomacha stanowi połączenie futrzanego kołpaka książąt kijowskich, jaki znamy np. z miniatury w Kodeksie Światosława, i bizantyńskiego kamelaukionu w późnopaleologowskim kształcie.
     Dwie miniatury w Kodeksie Gertrudy, Modlitwa do św. Piotra i Koronacja Jaropeka i Kunegundy, rozpatrywane z „politycznej” perspektywy, pozostawiały badaczy w kręgu dociekań natury ideologicznej: rzymsko-katolickiej orientacji konfesyjnej księżnej Gertrudy lub ściślej - rzymskiej misji księcia Jaropełka, oraz uzurpacji tegoż Jaropełka otrzymującego „nieprzysługującą” mu koronę. Przyjęte w tej części pracy ikonograficzne kryterium badawcze pozwoliło treść tych miniatur przedstawić w perspektywie odmiennej.
     Miniatury: Modlitwa do św. Piotra oraz Koronacja Jaropeka i Kunegundy przedstawiają zgodny ze średniowieczną antropologią wizerunek władcy pobożnego, który poprzez modlitwę zmierza ku zbawieniu. Z tym uniwersalnym przesłaniem łączy się wątek książęco-rodowy, wyraźnie zaznaczony obecnością żony i księżnej-matki. Podobnie Brygida Kürbis, analizując treść Modlitw Gertrudy, zwróciła uwagę, że jest to w istocie modlitewnik rodzinny. Gertruda, główna penitentka w Modlitwach, w obrazie usuwa się jakby w cień, kornie przypadając do stóp św. Piotra. Na

planie pierwszym pozostawia sprawiedliwego Jaropełka, godnego otrzymania z rąk Chrystusa korony „niebieskiej chwały”. Czy kierowała nią myśl zawarta w słowach Hilariona: „Szczególnie pomódl się za swego syna, pobożnego władcę naszego Jerzego... [aby] mógł wraz z tobą stać przed tronem Boga Wszechmogącego i przyjąć od niego koronę niebieskiej chwały”? Trudno oprzeć się wrażeniu, że tak ukazany Jaropełk, stanął w szeregu władców ruskich, podążających za Włodzimierzem i Jarosławem.