<< Wstecz
Dalej >>

trzymuje przed sobą skrawek maforionu. Dzieciątko w nimbie krzyżowym, ciasno owinięte wąskimi opaskami o niebieskawej barwie, leży w złotym, prostopadłościennym żłóbku, na którego przedniej ścianie widoczne są trzy profilowane wgłębienia w kształcie prostokątów u góry zamkniętych półkoliście. Stojące z tyłu zwierzęta, przełożywszy głowy przez krawędź żłóbka, spoglądają na Dzieciątko. Powyżej wyłaniają się ponad zboczem skalistego wzgórza czterej aniołowie: dwaj stojący pośrodku, zwróceni ku sobie, wyciągajądłonie osłonięte czerwoną tkaniną, anioł z lewej unosi tylko prawą dłoń, zaś odwrócony od nich anioł z prawej strony prawą dłoń kieruje ku stojącemu na wzgórzu pasterzowi okrytemu zwierzęcą skórą, który wznosi w górę kij o zakrzywionym końcu. Ponad nimi, w półkolistym polu górnej strefy bordiury ukazani są dwaj jeszcze aniołowie wyciągający dłonie ku świetlistej, czerwono-złotej gwieździe, spływającej na jasnym promieniu z segmentu sferycznego nieba o niebieskich odcieniach.
     Trzej Mędrcy ze Wschodu, przybyli oddać hołd Dzieciątku, podchodzą z lewej strony. Najstarszy z nich o siwych włosach i brodzie stoi z przodu i, lekko pochylając się, wyciąga dłonie ze złotym naczyniem. Ubrany jest we wzorzyste obcisłe spodnie, krótką czerwoną tunikę przewiązaną w pasie i płaszcz spięty na prawym ramieniu, obszyty ozdobną lamówką zmotywem kół. Na głowie ma niewielką prostopadłościenną jakby czapeczkę w czerwonym kolorze z kilkoma białymi punktami, a na nogach buty z nagolennikami. Takie same nakrycia głowy mają stojący za nim dwaj pozostali przybysze. Jeden z nich o ciemnych włosach i takiejże brodzie ubrany jest w czerwoną suknię spodnią i niebieski, spięty na ramieniu, płaszcz. Obok niego stoi podobnie ubrany najmłodszy z nich - bo ukazany bez zarostu - i wysoko uniesioną prawą ręką wskazuje promień światła spływający z segmentu nieba ku Dzieciątku.
     Józef o siwych włosach i brodzie, ukazany w dolnym prawym  

rogu, siedzi na niewielkiej skale odwrócony tyłem. Kierując wzrok w stronę Marii i Dzieciątka, prawą ręką podpiera głowę otoczoną złotym nimbem, lewą zaś swobodnie złożył na wyciągniętej w przód nodze. Ubrany jest w niebieski chiton, czerwono-brązowy himation i sandały z cieniutkimi rzemykami przeplecionymi między palcami. Na prawo od niego dwie niewiasty przygotowują kąpiel Dzieciątka w złotym basenie o szerokiej okrągłej czaszy, wspartej na rozszerzającej się ku dołowi podstawie z wydatnym wałkiem w górnej części. Niewiasta z lewej strony siedzi na zboczu skały, lewąrękąpodtrzymuje siedzące na jej kolanach nagie Dzieciątko w nimbie krzyżowym, prawą zaś wyciąga w stronę wody. Ubrana jest w czerwoną suknię i białą chustę z czerwonym deseniem, przewiązaną pod brodą i szczelnie okrywającą jej głowę. Stojąca po przeciwnej stronie basenu druga niewiasta nalewa wodę ze złotego dzbana, trzymając go prawą ręką za ucho, a lewą, osłoniętą czerwoną tkaniną podtrzymując od spodu. Ubrana jest w niebieską suknię przewiązaną w pasie i ciemne trzewiki, których czubki są ledwo widoczne spod szaty. Jej nieosłonięte ciemne włosy przewiązane są krzyżującą się nad czołem wąską, białą opaską, której końce swobodnie rozwiewają się ponad karkiem. Stroju dopełniają ozdobne kolczyki, z których widoczny jest jeden w lewym uchu: składa się z kółka i przymocowanych do niego trzech wisiorków w kształcie podłużnych łezek.
     Zarówno A. Haseloff, jak i N.P. Kondakow uznali przedstawienie Boźego Narodzenia w Kodeksie Gertrudy za zgodne z bizantyńskim schematem ikonograficznym, poprzestając na kilku uwagach dotyczących pewnej swobody kompozycyjnej zauważalnej w sposobie rozmieszczenia poszczególnych grup postaci. Powtórzyła ten pogląd E. Smirnowa, zestawiając miniaturę z mozaikami w Hosios Loukas w Focydzie i w kościele Zaśnięcia Matki Boskiej w Dafni oraz z miniaturami dwóch rękopisów w klasztornych zbiorach na Athosie: w cod. Dionisiou 587m. z 1059 roku (fol. 131v) oraz w ewangeliarzu ze Skewofylakionu Wielkiej