czonym przez E. Smirnową, tam bowiem Józef siedzi na ozdobnym stołeczku.
     Scena Kąpieli Dziecitka, o której brak wzmianek w przekazach pisanych dotyczących narodzin Jezusa, jest - jak się na ogół przyjmuje - adaptacją antycznego przedstawienia pierwszej po narodzinach kąpieli np. Dionisosa na tzw. sarkofagu Bachusa (Rzym, Muzeum Kapitolińskie) czy Aleksandra na wspomnianej już rzymskiej mozaice z Libanu. Znana z pojedynczych przedstawień datowa- nych na VII-VIII wiek, na stałe włączona została do tematu Boźego Narodzenia w IX-X wieku. W scenie tej zwykle ukazywane są dwie niewiasty, z których starsza identyfi- kowana z Salome opiekuje się Dziecią- tkiem, zaś młodsza nalewa wodę do okrągłego basenu kształtem przypomi- nającego niekiedy kielich. Wśród kilku wariantów kompozycyjnych tej sceny najpowszechniejszy przedsta- wia Dzieciątko zanurzone w wodzie i podtrzymywane przez Salome, jak właśnie w dziełach przytoczonych przez E. Smirnową. Wariant prezentowany w miniaturze Kodeksu Gertrudy o bardziej rodzajowym charakterze (Salome jedną ręką obejmuje nagie Dzieciątko siedzące na jej kolanie, zaś drugą sprawdza temperaturę wody) w sztuce poikonoklastycznej występuje rzadziej, popularność zyskując dopiero w epoce Paleologów. Wśród nielicznych przykładów           

z wcześniejszego okresu wymienić można miniatury w cod. Paris. gr. 74 (fol. 108) z wieku XI, a z wieku XII - miniaturę w cod. Paris. gr. 550 (fol. 83) oraz mozaiki w Martoranie i w Capella Palatina w Palermo.
     Salome zwykle nosi skromniejsze szaty i chustę szczelnie owiniętą wokół głowy, jak w miniaturach cod. Paris. gr. 74. Natomiast druga z niewiast, wyraźnie młodsza o nieosłoniętych włosach, często ukazywana jest w strojniejszej, podwójnej, lamowanej tunice. Jej długie włosy, swobodnie opadające na plecy lub związane w węzeł, niekiedy są częściowo przysłonięte fantazyjnie udrapowaną chustą, jak np. w cod. Taphou 14 czy w ewangeliarzu z Wielkiej Ławry, rzadziej zaś przewiązane wąską wstążką, jak w przytaczanych wyżej paryskich rękopisach. Z cod. Paris. gr. 550 łączy miniaturę Kodeksu Gertrudy - dość rzadki przed epoką Paleologów - układ opaski skrzyżowanej ponad czołem, a z tyłu związanej nad karkiem i końcami swobodnie unoszącymi się; podobny występuje także np. w miniaturze cod. Pantaleimonos 2 na Athos (fol. 210v) z wieku XII i w mozaice w Cappella Palatina w Palermo. Równie rzadko w tej scenie służebna nosi strojne kolczyki: do nielicznych przykładów należy np. fresk w tzw. Nowym Kościele w Tokale Kilisi z około 940-950 roku, a także w cerkwi Panaghia tou Arakou w Lagouderze na Cyprze z 1192 roku.