się Emmanuel, interpretuje je jako obraz samego początku Wcielenia („une image de la conception, début de l’Incarnation”).
     Ze względu na tę właśnie wymowę również w przedstawieniach tronującej Theotokos coraz powszechniej w ciągu XI-XII wieku ukazywano Emmanuela jakby unoszącego się przed piersią Matki. Ta na pozór niewielka różnica formalna w istocie wyraża odmienne sensy obu wyobrażeń, ilustrując zarazem fundamentalną zmianę, jaka dokonała się w średniowiecznej chrystologii. Przedikonoklastyczna formuła ukazująca Emmanuela „tronującego” na kolanach Matki podkreślała Jego królewską godność, gdy przyjęty po ikonoklazmie obraz „unoszącego się” Emmanuela przypominał o dwoistym, nadprzyrodzonym i realnym, charakterze Wcielenia - „Ten, którego nie można począć, zostaje poczęty w łonie Dziewicy”, według słów Teodora Studyty Theotokos nie jest już tylko „tronem Boga”, lecz staje się „Matką Boga Wcielonego” - Meter Theou. W typologii ikonograficznej przedstawienie takie określane bywa również toponimicznym epitetem Kyriotissa od monasteru Matki Boskiej Kyriotissy w Konstantynopolu (Kalenderhane Camii), gdzie odnaleziono tak określone wizerunki Nikopoi, jednak zdecydowana większość zachowanych przykładów nie zawiera żadnych dodatkowych określeń poza tradycyjnym „Meter Theou” zapisanym w skrócie, tak właśnie jak w miniaturze Kodeksu Gertrudy. Szczególnie wymowna pod tym względem jest synajska ikona z wieku XI, na której przedstawienie w tym właśnie typie, zajmujące centralne miejsce pomiędzy czterema innymi wizerunkami Matki Boskiej określonymi indywidualnymi epitetami: Blacherniotissą (tu: przytulającą Emmanuela do policzka) i Hodegetriąpo lewej, a Hagiosoritissą i Cheimeutissą (H Xημευτή) po prawej, pozostaje jedynym nienazwanym.
     W ogólnym sensie podobieństwa formuły ikonograficznej miniatura tronującej Kyriotissy w Kodeksie Gertrudy należy do       

powszechnego w ikonografii poikonoklastycznej typu, lecz choć z wieloma z zachowanych przykładów łączy jątakże podobieństwo szczegółów, w sposób istotny wyróżnia ją układ dłoni Marii.
     Ze wskazaną przez A. Haseloffa miniaturą w psałterzu z 1077 roku w wiedeńskiej Nationalbibliothek (cod. gr. 336) łączy ją zarówno tożsamość formuły ikonograficznej, jak i podobieństwo takich szczegółów jak kształt tronu, a zwłaszcza jego zaplecka, różni natomiast układ prawej ręki Emmanuela oraz lewej dłoni Marii.
     Tego typu ozdobna forma tronu z zapleckiem o charakterystycznym kształcie liry, według określenia A. Cutlera („the Lyre-Backed Thron”), znana już z przedikonoklastycznych przedstawień zarówno tronującej Matki Boskiej, jak i Chrystusa, należy do obiegowych rysów formalnych sztuki średniobizantyńskiej, także w przedstawieniach cesarzy.
     Nie udało się natomiast odnaleźć przedstawienia tronującej Kyriotissy z takim samym układem dłoni zarówno Emmanuela, jak i Marii - miniatura w Kodeksie Gertrudy pozostaje pod tym względem przykładem odosobnionym. Wskazane już pewne cechy formalne, takie jak nadmierne wydłużenie proporcji w dolnej części kompozycji, a skrócenie - w części górnej, zdają się świadczyć, że pierwowzorem jej było raczej malowidło ścienne, a nie miniatura czy ikona (szerzej o tym zob. s. 193-197).
     Przyjęta w literaturze przedmiotu teza, że repliką Pieczerskiej ikony Bogurodzicy jest zarówno miniatura w Kodeksie Gertrudy, jak i ikona Matki Boskiej Swenskiej, implikuje ikonograficzne podobieństwo obu dzieł.
     Ikona odnaleziona w 1925 roku w Swenskim monasterze Zaśnięcia Bogurodzicy koło Briańska i przewieziona do Moskwy (obecnie w Galerii Trietiakowskiej, nr inw. 12323) przedstawia tronującą Matkę Boską z Emmanuelem i stojących nieco niżej założycieli Pieczerskiego monasteru, Antoniego i Teodozego, trzymających rozwinięte zwoje pokryte częściowo nieczytelnymi już dziś inskrypcjami. Według miejscowej tradycji ikona jest kopią